Üniversitelerin Uzaktan Eğitimle İmtihanında Yazılım Çözümleri

Hepimizi evlerimize tıkan, hayatı durma noktasına getiren yegane gündemimiz Corona Virüsü sebebiyle alınan önlemler doğrultusunda üniversiteler üç haftalığına tatil edilmişti ve bu süreçte uzaktan eğitim verilmesi üniversitelere salık verilmişti. Dün yapılan açıklamaya göre bahar dönemi boyunca üniversiteler kapalı olacak ve -henüz sınavların nasıl icra edileceği açıklanmasa da- öğrenim sürecinin uzaktan eğitimle yürütülmesi ve senkron şekilde ilerlenmesi (canlı video sınıflar) hedefleniyor.

Normal şartlar halinde dahi her üniversitenin sunduğu öğrenimi merkezi bir öğrenim yönetim sistemi (learning management system) ile desteklemesi gerektiğini düşünüyorum ki hali hazırda bazı üniversiteler bunu uygulamakta. Hatta 2016 yılında yazmış olduğum bir makalede açık kaynak kodla dağıtılan ÖYS’ler ile lisanslı satılan ÖYSleri karşılaştırmış ve tercih yapılırken kullanılabilecek kriterleri saptamayı tartışmıştım.

Araştırma görevlisi olarak çalışmakta olduğum Marmara Üniversitesi’nde geçişin, muhtemelen bütün üniversitelerde olduğu gibi, ne derece sancılı yürüdüğünü söylememe zannediyorum gerek yok. Bu noktada merakımdan ve evde geçirmekte olduğum süre zarfında duvarlar tarafından sıkça üzerime yürünmesinden olacak ki, üniversitelerin genelini inceleyecek bir araştırmaya kollarımı sıvadım. Tüm üniversiteler, geçiş sürecini öğrencilerine ve personellerine anasayfada manşetten duyurduğu için bilgi edinmem çok zor olmadı. Dolayısıyla aklıma gelen 25 devlet üniversitesinin web sitesini ziyaret ederek kullandıkları ÖYS’nin özelliklerini topladım. Bu ÖYS yerli mi yabancı mı, açık kaynak mı değil mi şeklinde bir listeleme yaptım ve bulduğum sonuçlar beni pek de şaşırtmadı.

Üniversite	Yazılım	Tip	Menşei	Kaynak
Hacettepe Üniversitesi	Blackboard	Kurumsal	Yabancı	kaynak
İTÜ	Ninova	Kendi Geliştirmiş	Yerli	kaynak
Boğaziçi Üniversitesi	Moodle	Açık Kaynak	Yerli	kaynak
Marmara Üniversitesi	Advancity	Kurumsal	Yerli	kaynak
İstanbul Üniversitesi – Cerrahpaşa	İÜC Aksis	Kendi Geliştirmiş	Yerli	kaynak
Dokuz Eylül Üniversitesi	–	–	–	–
ODTÜ	–	–	–	–
Ege Üniversitesi	Adobe Connect	Kurumsal	Yabancı	kaynak
Medeniyet Üniversitesi	Edmodo ve Zoom	Kurumsal	Yabancı	kaynak
Ankara Üniversitesi	Blackboard	Kurumsal	Yabancı	kaynak
Gazi Üniversitesi	Advancity	Kurumsal	Yerli	kaynak
İstanbul Üniversitesi	Advancity	Kurumsal	Yerli	kaynak
Anadolu Üniversitesi	Canvas	Kurumsal	Yabancı	kaynak
Abdullah Gül Üniversitesi	Canvas	Kurumsal	Yabancı	kaynak
Atatürk Üniversitesi	Adobe Connect	Kurumsal	Yabancı	kaynak
Uludağ Üniversitesi	Ukey	Kendi Geliştirmiş	Yerli	kaynak
Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi	Microsoft Teams	Kurumsal	Yabancı	kaynak
Dicle Üniversitesi	BYS	Kendi Geliştirmiş	Yerli	kaynak
Galatasaray Üniversitesi	Microsoft Teams	Kurumsal	Yabancı	kaynak
Sütçü İmam Üniversitesi	Advancity	Kurumsal	Yerli	kaynak
Kocaeli Üniversitesi	Moodle	Açık Kaynak	Yerli	kaynak
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi	Google Classroom	Kurumsal	Yabancı	kaynak
Türk Alman Üniversitesi	Google Classroom	Kurumsal	Yabancı	kaynak
Sakarya Üniversitesi	Perculus	Kurumsal	Yabancı	kaynak
Karadeniz Teknik Üniversitesi	Moodle	Açık Kaynak	Yerli	kaynak

Şimdi bu 25 üniversitede kullanılan yazılımlara hızlıca bir göz attığımızda çoğunlukla kurumsal çözümlerin kullanıldığını görmekteyiz. Burada İTÜ‘nün, neredeyse kurumsal ürünlerle rekabet edebilecek düzeyde gözüken kendi geliştirdiği çözüm gerçekten iyi duruyor, tebrik etmek gerek. Yine open source çözümler arasında en bilinen çözüm olan Moodle‘ı başarılı bir şekilde çoktan hayata geçirmiş Boğaziçi Üniversitesi de tebriği hak edenler arasında.

Aşağıda bu veriye dayanarak yaptığım çıkarımları ve fikirlerimi listeliyorum:

• Listede 4 üniversite Advancity LMS adında yerli ve kurumsal bir yazılımı tercih ediyor. Web sitesinde fiyat bilgisi bulunmayan bu LMS, senkron video dersler için ise Perculus isimli yabancı bir yazılıma yine kendi ürünü olan Perculus’a entegre. Üzgünüm ama Advancity LMS web sitesindeki ekran görüntülerine dayanarak mükemmel bir sistem gibi gözükmüyor… Yine de Blackboard gibi pahalı yabancı çözümler yerine yerli bir yazılım tercih edilmesi bir nebze iyi bir durum. Marmara, Gazi, İstanbul ve Sütçü İmam üniversiteleri bu yazılımı tercih etmişler.
• Benim dikkatimi çeken şey, yeni kurulmuş sayılabilecek üniversitelerin çok hızlı şekilde güncel teknolojik araçlara dahil olabilme yeteneği oldu. Yenilik ve dinamiklik bunu getiriyor zannediyorum. Lisanslı çözümler arasında en sorunsuz, en ucuz, en basit ve en yaygın olduğunu düşündüğüm Google Classroom (G-Suite for Education) kullanan Türk – Alman Üniversitesi ile Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi bence kocaman bir alkışı hak ediyorlar. Bu süreçte en az bunların zorlanacağını düşünüyorum.
• Yine Google Classroom’dan sonraki en iyi seçenek olduğunu düşündüğüm Microsoft Teams kullanımıyla Galatasaray Üniversitesi ve Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi bence süper bir tercihte bulunmuşlar.
• İTÜ’nün kendi geliştirdiği sistemi kullandığını ve ekran görüntülerinin çok kaliteli durduğunu söylemiştim. Uludağ, Dicle ve İÜ-Cerrahpaşa’da da aynı durum var, ama yazılımın detaylarına pek bakılamıyor. Mensubu öğrenci ya da akademisyenlerin yorumlarını beklerim.
• Moodle kullanan birkaç üniversite, Moodle’da senkron sınıf imkanı olmadığı için, Adobe Connect ile desteklemiş, mantıklı tercihler.
• Anadolu Üniversitesi gibi ben daha dünyada yokken uzaktan eğitim çözümleri üretmiş köklü bir kurum nasıl yabancı bir teknoloji kullanmaya ben bunu anlamakta problem çekiyorum.

Açıkça görülüyor ki Türkiye’de akademisyenler uzaktan eğitim sistemlerine, öğrenim yönetimi sistemlerine kafa yormuş gibi gözükseler de, bunu kendi kurumlarında bile pek hayata geçirmemişler. Bu konular üzerinde çalışan kişilerden kaçı bir gün “sadece zorunluluktan” bu sistemlerin hayati önem kazanacağı üzerine düşündü, bilemiyorum.

Bir diğer tespitim ise, bazı üniversiteler, alışageldiğimiz hantal yapılardan kurtulup daha dinamik bir yapıya bürünmüşler, bu oldukça sevindirici. Bu veriyi toplarken şuanda hangisi olduğunu hatırlayamadığım bir üniversitenin yardım dökümanında, slack channel’ları oluşturulmuş ve bu channel’lara gönüllü öğrenciler admin yapılmıştı. Sistemle ilgili problem yaşayan kişiler ilgili channel’a mesaj yazarak destek almak zorunda bırakılmıştı. Bence bir devlet üniversitesi için oldukça cool, bunu hayata geçireni kutluyorum.

Dolayısıyla benim alkışlarımı,

• Mükemmel gözüken bir ürün ortaya koyan İTÜ,
• Yeni kurulmasıyla güncel ve ekonomik çözümlere hızlıca adapte olmuş Türk – Alman ve Recep Tayyip Erdoğan üniversiteleri,
• Köklü bir kurum olmasına rağmen çağı yakalamasıyla Galatasaray Üniversitesi

almış durumdadır.

Yaşanan bu süreçte tüm öğrenci ve akademisyenlere kendilerini güncel teknolojiye upgrade ettikleri, uzaktan çalışmanın verimli yanlarına odaklandıkları, sağlıklı günler dilerim.

Listeyle ilgili notlar:

• Sıralama random, aklıma gelişine göre.
• Neden bu üniversiteleri seçtiğim sorusunun cevabı yok, aklıma gelenleri listeledim. Hepsi devlet üniversitesi
• Moodle vb. açık kaynak sistemlerin yanına bilerek “Yerli” yazdım. Dışarıya çıkan bir lisans bedeli olmaması, uygulamanın üniversite bünyesindeki kişilerce emek verilerek uyarlandığını farz ettim.